Groepsdruk, iets wat kan ontstaan wanneer twee of meer mensen samen zijn. Het is een onderdeel van de (organisatie)’cultuur’. Dat kan zeer positieve uitwerkingen hebben. Je kunt elkaar enorm motiveren om bijvoorbeeld het beste uit jezelf te halen. Personal trainers zijn er bijvoorbeeld niet alleen om je een oefening goed uit te leggen, maar ook om je te motiveren (kom op, ga door, nog 5 keer!!). Grappig genoeg doe je dan vaak toch meer dan wanneer je alleen bezig was geweest. Eigenlijk wordt zo’n persoon dan een soort ‘extern onderdeel’ van jezelf. Er ontstaat als vanzelf een norm waar je je aan wilt houden of een doel dat je wil bereiken. Dit kan samenwerking enorm verstevigen en (kleine en grote) groepen tot grote hoogte brengen.
Een keerzijde is dat het vaak lastiger wordt om je eigen koers te bepalen en te volgen. Te voelen wat jij had gedaan als je bijvoorbeeld alleen was geweest. Dit komt door een van onze oeroude menselijke basisbehoefte: ‘erbij horen’. In de groep opgenomen zijn, geeft ons brein nu eenmaal een veilig gevoel. Onderdeel van een groep zijn, kan dus gevoelsmatig ons eigen denken voor een deel uitschakelen, ten dienste van het grotere geheel.
In 1951 deed Solomon Asch een experiment naar hoe mensen zich conformeren wanneer ze een andere mening hebben dan een ander. Een deelnemer kwam in een groep van andere ‘deelnemers’ terecht. Deze deelnemer wist niet dat de anderen allemaal medewerkers van Solomon waren die in het complot zaten. Hun taak was om van drie lijntjes de langste of de kortste te identificeren. Toch niet zo heel ingewikkeld! Maar een groot deel van de ‘echte’ deelnemers (37 van de 50 in totaal) conformeerden één keer of vaker met die ‘foute’ antwoorden als de deelnemers vóór hem dat antwoord gaven. Achteraf bleek dat mensen niet écht overtuigd waren dat hun eigen antwoord fout was, maar dat ze slechts met de groep meegingen omdat ze niet zeker waren. Zo sterk kan groepsdruk dus zijn! (Ja en ook jij en ik vallen hier ook vaak genoeg aan ten ‘prooi’)
Gek genoeg heeft dit volgens mij niet alleen met je karakter te maken maar ook met je positie in of ten opzichte van de groep (collega’s, familieleden, vrienden etc.) en het belang dat je hecht om in de groep te zijn opgenomen. Volgens mij is het dus niet zo dat het slechts een kwestie van werken aan zelfvertrouwen of ‘mondigheid’ vraagt om steviger in een groep te staan. We moeten ook kijken welke mogelijkheden iemand in de groep heeft en ervaart, gezien zijn ‘positie’ zowel officieel als ‘politiek’.
We denken vaak dat we dingen heel bewust doen en kiezen. Vaak is dat toch niet het geval. Wat je wel kunt doen, is bewust zijn van wat je wilt, voor jezelf je belangen afwegen, zoeken naar gemeenschappelijke belangen en jouw mogelijkheden binnen het systeem (je positie) onderzoeken. Best complex, maar nu je weet dat dit in eigenlijk iedere groep speelt, kun je dit ook leren inzetten om zaken voor elkaar te krijgen en de groep in jouw en ieders voordeel te laten werken. Samen zijn we groter dan alleen!
En heb je hier wat hulp bij nodig, neem dan gerust contact op!